BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NA NASIL SOKULMUŞTUK?

Türkiye uçaklarının Hatay’da Türk Hava sahasını ihlal ettiği gerekçesiyle bir Rus uçağını düşürmesi, Türk-Rus ilişkilerinde derin bir krize yol açtı. Suriye odaklı Ortadoğu sorununda iki büyük ülkenin çıkarları da çatışıyor. Üçüncü bir dünya savaşına mı sürükleniyoruz?

Yirminci Yüzyılda dünya 1914-1918 ve 1939-1946 yıllarında iki büyük savaş gördü. Türkiye, İttihat ve Terakki’nin öngörüsüz ve maceracı siyasetleri nedeniyle Birinci Dünya Savaşı’nda müttefikleriyle birlikte yenildi. Topraklarının büyük bölümünü ve milyonlarca insanını kaybetti, elde kalan Anadolu ise parçalanma ile karşı karşıya kaldı. Kurtuluş Savaşı’na ve Yeni Türkiye’nin kurtuluşuna önderlik eden kadrolar bundan ders çıkararak ülkeyi İkinci Dünya Savaşı’na sokmadı.

İster Üçüncü bir Dünya Savaşı, ister geniş çaplı bölgesel bir savaş olsun, Türkiye’nin bu savaşlardan kazanacağı bir şey yoktur. Türkiye için bir zafer de söz konusu olmayacaktır. Çünkü Irak ve Suriye’nin durumundan da anlaşılmaktadır ki bu savaş büyük devletler arasında geçmektedir ve Türkiye ancak bu devletlerden biri hesabına sahaya sürülebilir. Birinci Dünya Savaşı’nda olduğu gibi bu bölgede başkalarının hesabına çarpışacaktır.

ENVER PAŞA’NIN MACERACILIĞI

Türkiye Birinci Dünya Savaşı’na nasıl girmişti?
Savaş öncesi gerilimi ve bloklaşmayı bir yana bırakarak yalnızca Osmanlıların bu savaşa nasıl sokulduğu hem o zamanın hükümeti, hem de tarihçilerin çoğu tarafından gizlenmekte ve geçiştirilmektedir.

İki Alman savaş gemisinin İngilizlerin önünden kaçarken Türkiye’ye sığındığı, satın alındıkları yalanı ile Çanakkale Boğazı’nı geçerek Marmara’ya geldiği bilinir. Gemileri Türkiye bayrağı çekilmiş fakat Alman Amiral ve mürettebat yerinde kalmıştır. Dahası, Osmanlı savaş gemileri de bu Alman amiralinin emrine verilmiştir.

Şimdi sıra, bu gemilerin Karadeniz’e çıkarak Rus limanlarına saldırmasına, böylece Rusların Osmanlı devletine savaş ilan etmesini sağlamaya gelmiştir.

Alman Büyükelçisi Vangenhaym, herhangi bir başarısızlık söz konusu olduğu zaman sorumlu olarak Almanların gösterilmemesi veya Enver Paşa’nın başına bir iş geldiğinde Osmanlı yetkililerinin “Bizim haberimiz yoktu. Savaşı Almanlar başlattı” diyememeleri için Alman Amiral Suşon’un emrine verilen Osmanlı donanmasına Alman Karargâhı tarafından değil, Enver Paşa tarafından Ruslara saldırı emri verilmesini istemiştir. Başkomutan Vekili ve Harbiye Nazırı Enver Paşa, Suşon’a şu yazılı emri vermiştir:

“Bütün filo Karadeniz’de manevra yapmalıdır. Durumu elverişli bulduğunuz anda Rus filosuna hücum ediniz. Çatışmaya başlamadan önce bu sabah size verdiğim gizli emri açınız.”
Bu gizli emir ise şöyledir: “Türk filosu Karadeniz’de zorla hâkimiyet kazanmalıdır. Rus filosunu arayınız ve nerede bulursanız harp ilan etmeksizin hücum ediniz.”

Donanmanın Karadeniz’e açılacağı gün Bahriye Nazırı Cemal Paşa tarafından da, Türk gemilerinin süvarilerine şu emir verilmiştir:

“Donanma-yı Hümayun’un Karadeniz’de yapacağı manevralarda Donanma-yı Hümayun’un birinci kumandanı Amiral Suşon Paşa cenapları tarafından verilecek emirlere benim emrim gibi itaat ederek onları hüsnü niyet ve cesurca hareketle kabul ve ifa etmenizi tavsiye ederim.”

SUÇU KARŞI TARAFIN ÜZERİNE ATMAK

27 Ekim 1914 günü donanma Karadeniz’e açılır. Amiral gemisi olan Yavuz’dan diğer gemilere “Savaşa hazır olunuz” işareti verilir. Aynı zamanda Amiral Suşon’un ve Cemal Paşa’nın emirlerinin yazılı olduğu zarflar da açılır. Buna göre Yavuz Sivastopol’e, Midilli Kerç’e, Hamidiye Yalta’ya ve Kefe’ye, Berk Novorosiski’ye, Gayret ve Numune Odesa’ya saldırmakla görevlendirilmiştir.

Amiral Şuson, 29 Ekim sabahı verdiği raporda, bombaladıkları yerleri, batırdıkları gemileri ve aldıkları esirleri anlatmış ancak bunun gerekçesi olarak Rusların Osmanlı donanmasını rahatsız ettiği ve saldırdıkları yalanı uydurulmuştur. Gerçekte Yusuf Hikmet Bayur’un saptamasına göre “Böylelikle Osmanlı devleti Karadeniz’de deniz üstünlüğü elde edemeden yalnızca torpil ve fındık yüklü iki taşıt gemisini de ele geçirilmesini sağlayarak ancak bütün dünyaya karşı saldırgan durumda görünerek kışın başlangıcında savaşa sürüklenmiş olur.”

Savaşa Alman amiralinin kendi kendine giriştiği daha o günlerde yalanlanmaya başlanır ancak bu açıklama gizlenir. 1913’TEN Beri Osmanlı Devletindeki Alman Askerî Misyonunun Başkanı ve Birinci Odu Kumandanı Liman von Sanders Osmanlıların savaşa sokulması karşısında “Allah’a şükür!” diye bağırıp adeta oynamıştır. Enver Paşa da çok sevinçlidir. Talat Paşa ise olan bitenden habersiz görünür. Meclisi Mebusan Başkanı Halil Bey’in evinde yapılan toplantıda Talat, Enver ve Cemal Paşalar, olaydan haberi olmadıklarını söylerler. Padişah Mehmet Reşat ise “Bön ve korkak bir kukla”dır. Sadrazam Sait Halim Paşa, bu savaşçı politika nedeniyle istifa etmek isterse de ısrar üzerine Ruslardan özür dilenmesi şartıyla yerinde kalır. Diğer bazı bakanlar ise istifa etmeyi düşünürler. Enver ve Cemal Paşalar ise savaş taraftarı olduklarından bütün suçun Ruslara atılarak barışı korumak için hiçbir adım atmamak zorundadırlar.

Hükümet Rusya’ya verdiği notada olaydan üzüntülü olduğunu ileri sürerek suçu Ruslara atmıştır. Güya Osmanlı donanmasına Boğaz’a doğru gelmekte olan Rus gemileri ateş açmıştır. 
Ruslar, savaşın önlenmesi için Türkiye’deki Alman askerlerinin memleketlerine gönderilmesini isterse de hükümet buna yanaşmaz. Rus Başkomutanı Büyük Dük, Kafkasya’daki ordularına Türklere karşı savaş başlaması emrini verir. 30 Ekim 1914 günü, Sultan Reşat, üç devletle savaş emri verir. Bunda da Karadeniz’de saldırının Ruslar tarafından başlatıldığı gibi bir yalan uydurulur. 5 Kasım günü İngiltere ile Fransa da Osmanlılara karşı savaş ilan eder.

Birinci ve İkinci Dünya savaşını dünyayı aralarında yeniden paylaşmak isteyen emperyalistler çıkardı. Büyük acılar çekmiş olmalarına karşılık bu iki savaşın sonunda da kazançlı çıkan dünya halkları oldu. İnsanlık büyük devrimlere sahne oldu ve yepyeni bir dünya kuruldu. Yeni bir dünya savayı çıkarsa bundan kazançlı olanlar da sonuçta halklar olacaktır. Gün doğmadan neler doğar. (3 Aralık 2015)